Eliza Ptaszyńska opowiedziała w Ełku o Olecku

W środę do siedziby Muzeum Historycznego w Ełku zawitała Eliza Ptaszyńska, autorka książki "Olecko. Historia w stu ilustracjach". Goście mogli osobiście porozmawiać z autorką i zapytać ją o inspiracje i proces powstawania wydawnictwa.

"Olecko. Historia w stu ilustracjach" to dzieje miasta, opowiedziane poprzez zbiór starych pocztówek. To odkrywanie przeszłości wschodniopruskich miasteczek. Publikacji tego typu, odwołujących się do nostalgicznych widoków świata, którego już nie ma, w literaturze przedmiotu nie jest mało. Ale utrwalonym na kartach obrazom Olecka – gęsto zabudowanych zasobnymi kamieniczkami ulic, malowniczych przedmieść, lokalnych miejsc pamięci czy urokliwych ujęć krajobrazu – towarzyszą krótkie opowieści, które układają się w los miasta i jego mieszkańców.

Drobne wyimki z historii przez duże „H”, która co jakiś czas dawała o sobie znać w tych otoczonych jeziorami i lasami miejscach, przeplatają się z anegdotami o budowie grobli na błotnistym dojeździe do posiadłości przedsiębiorczej mieszczki, dramatycznym zdarzeniu fałszywie oskarżonego wędrowca, opisem mieszkańców kilku kamienic położonych wokół rynku, czy fikcyjną, a wielce prawdopodobną, opowieścią o bohaterach prozy Siegfrieda Lenza, jadących całą wsią po kilo gwoździ. To dzieje Olecka, dawniej Marggrabowej, a potem w krótkim okresie czasu – Treuburga, są tematem książki. Zaczynają się, jak w prawdziwej wieczornej opowieści, w zamierzchłych czasach, gdy ziemie nad Legą porastała puszcza, a kończą przyjazdem do miasta w 1946 roku „osadników” zza Buga. Zaopatrzeni w ręcznie pisane na odwrocie niemieckich papierów dokumenty, pozwolenia i nakazy, rozpoczynają, wbrew kończącej się książce, nowy rozdział w życiu miasta.

Pomiędzy pierwszą, panoramiczną pocztówką przedstawiającą rynek – największy w Europie, a może w Niemczech, a z pewnością w Prusach Wschodnich – a ostatnią ilustracją, ukazującą fragment domu na jednej z bocznych ulic miasteczka, toczy się ponad czterystuletnia (dokładnie – 457-letnia) historia miasta nad Legą – wspólnego, zimowego czytania przy herbacie.

Eliza Ptaszyńska (ur. w Olecku) – historyk sztuki, kustosz w Muzeum Okręgowym w Suwałkach. Zajmuje się malarstwem polskim drugiej połowy XIX wieku, powstającym w kręgu oddziaływania artystycznego środowiska w Monachium. Opublikowała monografię Alfred Wierusz-Kowalski 1849–1915. Opracowała albumy dotyczące tego artysty (Obrazy w drewnie żłobione. Twórczość Alfreda Wierusza-Kowalskiego w drzeworytach, 2009; Wierusz-Kowalski. Malarstwo, 2015; Alfred Wierusz-Kowalski, 2017) i polskiego malarstwa monachijskiego (Malarze polscy w Monachium, 2005; Egzotyczna Europa. Kraj urodzenia na płótnach polskich monachijczyków, 2015) oraz liczne studia i materiały. Jest kuratorką wielu wystaw malarstwa.

Interesuje się dziejami rodzinnego miasta i Prus Wschodnich, kontynuując tradycje rodzinne (ojciec Edward Piołunowicz był historykiem z zamiłowania i wykształcenia, syn Michał ukończył studia historyczne). Opracowała książkę o dziejach rodzinnego miasta pt. Taka sobie historia. Margrabowa – Treuburg – Olecko 2010, złożoną z pocztówek, dokumentów, wierszy i wspomnień. Od założenia w lipcu 2010 roku prowadzi Olecką Izbę Historyczną.

red. źr: Muzeum Historyczne w Ełku